Czy spływ kajakowy jest bezpieczny? Podstawowe zasady bezpieczeństwa w kajaku.

Krok po kroku:

1. Sprawdź trasę przed spływem
2. Dostosuj się do warunków pogodowych
3. Zabierz apteczkę
4. Poznaj sprzęt i techniki wiosłowania
5. Odpowiednio dobierz osady kajakowe
6. Wyznacz kierownika, ustal kolejność osad
7. Załóż kamizelkę asekuracyjną
8. Zabezpiecz ekwipunek
9. Pływaj zawsze za dnia
10. Pamiętaj o podstawowych zasadach poruszania się
11. Zachowaj odstęp między kajakami
12. W kajaku zachowuj się rozważnie
13. Pamiętaj o innych osobach na wodzie
14. Większa jednostka ma zawsze pierwszeństwo
15. Alkohol tylko po spływie

Pytanie o bezpieczeństwo towarzyszy niemal każdemu, kto po raz pierwszy wybiera się na spływ kajakowy. Znajomi chętnie uraczą Cię opowieściami na temat różnych nieprzewidzianych sytuacji, które im się przydarzyły, a i w internecie znajdziesz wiele mrożących krew w żyłach historii. Stąd decyzja o udziale w pierwszym w życiu spływie kajakowym może nie być łatwa i wiązać się z wieloma wątpliwościami. Jednak, jeśli chcesz zwiększyć swoje poczucie bezpieczeństwa, przestrzegaj kilku prostych zasad. Przedstawimy je w dalszej części tekstu.

1. Sprawdź trasę przed spływem.

Do sprawdzenia trasy spływu możesz użyć podglądu satelitarnego Google Maps. Obejrzyj, jak kształtuje się koryto rzeki i jak rozmieszczone są polanki. Na mapie satelitarnej widać też przenoski (miejsca, gdzie trzeba wysiąść na ląd i przenieść kajaki). Im więcej wiesz o danej rzece, tym lepiej. Upewnij się też, że trasa – a zwłaszcza liczba przenosek – jest też odpowiednia do Twoich możliwości. Na stronie Kajaki Sękowski znajdziesz opisy i mapy wszystkich obsługiwanych przez nas tras spływów – sprawdź np. spływ kajakowy z Wojtala do Czarnej Wody.

2. Dostosuj się do warunków pogodowych.

Wybierając się na spływ, zawsze sprawdzaj warunki pogodowe danego dnia i dostosuj do nich ubranie. Najlepiej ubrać się w wygodną, niekrępującą ruchów odzież i przygotować się na każdą okoliczność. Przyda Ci się specjalne obuwie sportowe do wody (nie mogą to być kalosze — pociągną cię na dno w razie wywrotki), cienki polar, kurtka lub peleryna przeciwdeszczowa oraz komplet zapasowej odzieży (tutaj więcej informacji o tym, co zabrać na spływ kajakowy). Jeśli zapowiadana jest zmiana pogody wybierz, krótszą trasę, by zdążyć bezpiecznie dopłynąć do bazy. Gdy warunki atmosferyczne są bardzo złe (silny wiatr, zagrożenie burzą) lub nurt rzeki jest mocno wezbrany, w ogóle zrezygnuj z wypływania na wodę.

3. Zabierz apteczkę

Apteczka ratunkowa przyda się na każdym spływie. Powinna być szczelnie zapakowana, aby nie ulec zamoczeniu. Warto też wśród uczestników w spływu mieć osobę, która umie udzielać pierwszej pomocy – a jeszcze lepiej nauczyć się robić to samodzielnie.

4. Poznaj sprzęt i techniki wiosłowania

Przed ruszeniem w trasę postaraj się dowiedzieć więcej o kajaku, którym będziesz płynął – jego parametrach, możliwościach, słabych stronach. Zapytaj obsługę wypożyczalni o potencjalnie trudne sytuacje i o to, jak sobie z nimi poradzić. Poproś też o instruktaż dotyczący wsiadania i wysiadania z kajaka, technik wiosłowania, sposobów omijania przeszkód na trasie. Więcej o sterowaniu kajakiem dowiesz się z naszego wpisu Pierwszy spływ kajakowy. Sterowanie kajakiem i bezpieczne wsiadanie.

5. Odpowiednio dobierz osady kajakowe

Jeśli to możliwe, pojedyncza para kajakarzy powinna składać się z osoby bardziej doświadczonej i osoby początkującej. Tę zasadę trudno spełnić, jeśli wszyscy uczestnicy spływu biorą w nim udział po raz pierwszy. Najczęściej jednak w grupie jest kilka osób, które miały kontakt ze sportami wodnymi. Osoby te nauczą się szybciej wiosłować, dlatego warto dobrać je w pary z nowicjuszami. Jeśli chodzi o rozmieszczenie osób w kajaku, z tyłu siedzi osoba bardziej doświadczona, cięższa i silniejsza, z przodu – osoba początkująca, lżejsza i mająca mniej sił.

Skład osobowy poszczególnych obsad warto ustalić już na etapie planowania spływu, szczególnie jeśli w spływie mają wziąć udział dzieci (tutaj więcej na temat dzieci na spływie kajakowym), a samą trasę dobrać do możliwości i umiejętności uczestników. Warto pamiętać, że na spływy powinna wybierać się zawsze grupa osób. Nie należy pływać samotnie – w razie wywrotki lub innych nieprzewidzianych okoliczności trudniej wtedy uzyskać pomoc.

6. Wyznacz kierownika, ustal kolejność osad

W grupie spływowiczów potrzebny jest kierownik spływu. W krytycznych sytuacjach to on będzie podejmował decyzje, a grupa będzie musiała mu się podporządkować. Powinien to być najbardziej doświadczony kajakarz, a idealnie, gdyby znał też trasę spływu.

Podczas spływu kierownik płynie zawsze jako pierwszy (innym osadom nie wolno go wyprzedzać). Za kierownikiem podążają najmniej doświadczone osady, a szyk zamykają osoby bardziej doświadczone. Należy też ustalić, która z osad będzie zawsze płynąć jako ostatnia. Inni uczestnicy spływu muszą pilnować, aby nie pozostawać za nią w tyle. Ostatnia osada powinna też mieć ze sobą apteczkę, co pozwala na sprawne udzielenie pomocy w razie potrzeby. Odległość między osadami musi być taka, aby mieć co najmniej jedną osadę w zasięgu wzroku przed sobą i jedną z tyłu; osady nie mogą też być za bardzo rozciągnięte na trasie spływu, aby mogły się łatwo odnaleźć. Kierownik spływu i osoby z ostatniej osady powinni mieć też ze sobą kontakt telefoniczny.

7. Załóż kamizelkę asekuracyjną

Przed wypłynięciem Ty i każdy inny uczestnik spływu otrzymacie od firmy wypożyczającej kajaki kamizelki asekuracyjne. Podczas spływu musisz nosić kamizelkę cały czas na sobie. Choć krępuje ona ruchy czy nie pasuje do innych elementów garderoby, może uratować życie komuś, kto nie potrafi pływać. Może też pomóc doskonałemu pływakowi, gdy będzie niósł pomoc innej osobie czy doświadczonemu kajakarzowi, który nagle zasłabnie i wpadnie do wody. Kamizelki obowiązkowo noszą dzieci i osoby, które czują się niepewnie, bo nie znają danej rzeki lub nie potrafią dobrze pływać. Podczas zimnej pogody czy wiatru kamizelka może też zapewnić dodatkową warstwę izolacji.

8. Zabezpiecz ekwipunek

Lepiej, jeśli przygotujesz się na gorszy scenariusz i potem będziesz mile zaskoczony niż zmoczysz swoje rzeczy, gdy wydarzy się wywrotka lub zacznie padać deszcz Mowa tu o zalanym telefonie, aparacie fotograficznym, dokumentach czy zapasowym komplecie odzieży. Dlatego odpowiednio zapakuj bagaż. Sprzęt elektroniczny czy aparaty umieść w specjalnym nieprzemakającym etui (kupisz je w sklepie sportowym). Większe przedmioty, takie jak ubranie czy buty, spakuj do worków na śmieci. Jeśli potrzebujesz większego bezpieczeństwa, w Kajaki Sękowski wypożyczymy Ci gumowe worki o objętości 30 litrów, które są przeznaczone dla uprawiających wodne sporty. W razie ewentualnej wywrotki, taki worek unosi się na wodzie, zabezpieczając rzeczy nie tylko przed zamoczeniem, ale też i zatonięciem.

9. Pływaj zawsze za dnia

Spływ należy rozpocząć o takiej porze, aby zakończyć co najmniej godzinę przed zmierzchem. Po zmroku nie zauważysz przeszkód na rzece – kamieni, konarów drzew, tam i progów wodnych. W ciemności trudniej też o skuteczne udzielenie pierwszej pomocy, gdybyś Ty, ktoś z uczestników Twojego spływu lub ktoś spoza grupy znalazł się w tarapatach.

10. Pamiętaj o podstawowych zasadach poruszania się

Kiedy płyniesz przez jezioro, trzymaj się blisko brzegu i włóż więcej wysiłku w wiosłowanie, aby wiatr i nurt wody nie zepchnął Cię na sam środek jeziora. Jeśli na jeziorze są większe fale lub przepłynie obok Ciebie łódź motorowa, najbezpieczniej jest ustawić kajak dziobem “na falę” (czyli prostopadle do fali).

Kiedy płyniesz po rzece, obserwuj powierzchnię wody przed kajakiem. Fale i wiry wskazują na podwodne przeszkody, które trzeba ominąć.

Podczas pokonywania przeszkód, zakrętów, kładek, możesz pomagać sobie wiosłem lub rękami, odpychając się od drzew, gałęzi lub brzegów rzeki. Pod kładkami przepływaj w miejscu, gdzie odległość między powierzchnią wody a spodem kładki jest największa. Jeśli kładka (lub inna przeszkoda znajdująca się nad wodą) znajduje się nisko, połóż się w kajaku, wiosła ułóż wzdłuż niego i pomagaj sobie rękami. W miejscach, gdzie dno rzeki jest kamieniste, trzeba płynąć tam, gdzie jest najgłębiej, aby nie uszkodzić kajaka.

Przy podpływaniu do przeszkód w przypadku mało doświadczonych załóg najlepiej stosować zasadę, że wiosłuje i steruje tylko osoba siedząca z tyłu. Zachowaj szczególną ostrożność przy podpływaniu do poprzecznych przeszkód – na przykład pni drzew leżących w poprzek nurtu rzeki. Nie dopuść, aby prąd docisnął Cię do takiej przeszkody. Jeśli to się wydarzy, nie odchylaj się od przeszkody aby nie wywrócił Cię nurt rzeki – odchylić należy się zawsze w kierunku przeszkody.

Nie przepływaj kajakiem przez niebezpieczne miejsca – takie jak w połowie zatopione kłody, widoczne wiry, stopnie i progi wodne, śluzy i jazy. Aby je ominąć, wysiądź na brzeg i przenieś kajak lądem na drugą stronę przeszkody. Jeśli stan wody jest niski, trzymaj się nurtu rzeki aby nie osiąść na mieliźnie. Jeśli już zatrzymasz się na mieliźnie, sprawdź wiosłem stopień zamulenia dna i dopiero wtedy wysiadaj z kajaka.

11. Zachowuj odstęp między kajakami

Na spływach kajakowych powinieneś zachować odpowiedni odstęp od innych kajaków. Wynosi on około 10-15 metrów. Pozwoli Ci to na bezpieczniejsze pokonywanie przeszkód, np. powalonych drzew. Rzeka płynie z określoną prędkością, pchając kajak, a w miejscach, w których następuje zwężenie jej nurtu, łatwo może dojść do kolizji z innymi kajakarzami i w efekcie – do wywrotki. Dlatego należy zachowywać bezpieczną odległość od innych spływowiczów i uważnie obserwować nurt rzeki przed sobą. Równocześnie trzeba mieć cały czas kontakt wzrokowy z załogą płynącą przed tobą i załogą płynącą z tyłu.

Gdyby na rzece wystąpił zator, dopłyń do brzegu, zatrzymaj się i czekaj, aż załoga kajaka, który spowodował zator, pokona problem. Możesz też wycofać się, wiosłując do tyłu. Gdybyś popłynął do przodu i próbował ominąć zator, będziesz raczej przeszkadzał niż pomagał.. Warto wcześniej umówić się też ze wszystkimi uczestnikami spływu na komendę podawaną w sytuacji zatoru przez kierownika i przekazywaną dalej – na przykład “stop na wodzie”).

W razie wywrotki kajaka należy postąpić podobnie. Załoga znajdująca się najbliższej poszkodowanych podaje komendę do zatrzymania się, najsprawniejsze załogi udzielają pomocy poszkodowanym, a wszyscy pozostali podpływają do brzegów rzeki i tam czekają na rozwój wydarzeń.

12. W kajaku zachowuj się rozważnie

Kiedy już znajdziesz się w kajaku, zachowuj się ostrożnie i rozsądnie. Uważaj podczas wsiadania i wysiadania z kajaka, bo podczas tych czynności zdarza się najwięcej wywrotek. Kiedy wsiadasz lub wysiadasz, ustaw kajak dziobem pod prąd rzeki. Takie ustawienie pomoże Ci też łatwiej dobić do brzegu.

Kiedy jesteś w kajaku, siedź w kokpicie, nie kucaj ani nie stawaj na wyprostowanych nogach. Nie skacz z kajaka do wody. Nie siadaj na burcie kajaka, nie kołysz się na boki ani nie odpychaj wiosłami innych kajaków. Możesz przez to uszkodzić sprzęt lub narazić się na wywrotkę. Gdy płyniesz, nie próbuj zatrzymywać kajaka przez łapanie gałęzi drzew lub krzewów rosnących na brzegu – to również jest częsta przyczyna wywrotek.

13. Pamiętaj o innych osobach na wodzie

Zwracaj uwagę na inne osoby korzystające z rzeki – uczestników Twojego spływu, innych spływających, a także osoby kąpiące się czy wędkarzy. Zawsze pomagaj osobom, które mają kłopoty. Na wodzie mogą się zdarzyć różne nieprzewidziane sytuacje, więc warto aby można było liczyć na siebie nawzajem.

14. Większa jednostka ma zawsze pierwszeństwo

Kajak jest małą łódką. Ma większą zwrotność niż inne jednostki pływające, dlatego kierujący nim ma obowiązek ustępowania pierwszeństwa np. łodziom czy motorówkom. Zachowuj też zawsze duży odstęp od największych jednostek wodnych (statków, barek, promów).

15. Alkohol tylko po spływie

Podkreślamy: „alkohol jedynie po spływie, przy ognisku”. Nigdy nie wsiadaj do kajaka po spożyciu alkoholu lub innych używek. Spowodują one wydłużenie czasu Twoich reakcji, tymczasem podczas spływu trzeba błyskawicznie reagować czy decydować. Używki mogą też spowodować, że zaczniesz lekceważyć przeszkody albo uruchomi się brawura prowadząca do ryzykownych zachowań. Picie alkoholu przyspiesza też utratę ciepła z organizmu i mocno odwadnia, szczególnie na słońcu. Szerzej ten temat poruszamy we wpisie o alkoholu na spływie kajakowym. A zamiast mocniejszych napojów warto wziąć odpowiedni zapas wody.

Mamy nadzieję, że nasz wpis zaznajomił Cię ze wszystkimi aspektami bezpiecznego uczestniczenia w spływie kajakowym. Im bardziej świadomy będziesz wszelkich zagrożeń i bardziej uważny na to, co dzieje się wokół Ciebie, tym większa szansa, że sam spływ przebiegnie bez większych problemów, a Ty zabierzesz do domu wyłącznie dobre wspomnienia.

Gdybyś miał dodatkowe pytania, chętnie odpowiemy. Skontaktuj się z nami pod adresem e-mail kontakt@kajakisekowski.pl lub numerem telefonu komórkowego +48 501 057 550.