Charakterystyka rzek - jakie stosuje się skale i co oznaczają?
Krok po kroku:
- Trzy skale oceny szlaków kajakowych
- Skala trudności
- Skala uciążliwości
- Skala atrakcyjności
- Szlaki kajakowe w ofercie Kajaki Sękowski
Myślisz o spływie kajakowym, ale nie wiesz, jaką rzekę wybrać? Jakimi parametrami szlaku kajakowego się kierować? Pomożemy Ci w tym. Przeczytaj nasz krótki poradnik, który opisuje najważniejsze typy szlaków kajakowych i podejmij świadomą decyzję.
Trzy skale oceny szlaków kajakowych
Szlaki kajakowe można opisać pod kątem trzech kryteriów:
- trudności – ten podział dotyczy warunków nawigacyjnych i ograniczeń na trasie;
- uciążliwości – ten podział wiąże się z czasem poświęconym na pokonywanie przeszkód i częstotliwości wysiadania z kajaka na trasie;
- atrakcyjności – ten podział dotyczy atrakcyjności widoków rozciągających się wzdłuż trasy.
W dalszej części tekstu dokładniej opiszemy poszczególne kryteria. Możesz się spotkać z nimi w opisach szlaków na stronach firm organizujących spływy kajakowe. Gdy je dokładniej poznasz, będziesz w stanie łatwo ocenić, czy dany szlak nadaje się na spływ, jaki zamierzasz zorganizować (lub na jaki wybierasz się jako uczestnik).
Skala trudności
O skali trudności decydują warunki nawigacyjne i ograniczenia na trasie. Należą do nich: szybkość nurtu, liczba przeszkód koniecznych do pokonania (bystrza, głazy, powalone drzewa) oraz miejsca niebezpieczne (odwoje, pale, progi). Należy dodać, że stosuje się dwa różne typy oznaczeń: rzeki górskie oznaczane są stopniami WW, natomiast rzeki nizinne – stopniami ZW.
WW – skala trudności rzek górskich
Skala WW (ang. White Water) jest międzynarodową skalą trudności rzek górskich. Nie oznacza ona niebezpieczeństwa, ale poziom trudności danej rzeki (choć w przypadku większości rzek im większa trudność, tym większe niebezpieczeństwo). Ma sześć stopni (sprawdź w tabeli 1). Rzeki górskie przeznaczone są dla doświadczonych i wprawnych kajakarzy, choć najłatwiejsze z nich mogą być pokonywane również przez początkujących pod opieką osób z większym doświadczeniem.
Tabela 1. Skala WW
Symbol | Trudność | Opis | Przykłady |
---|---|---|---|
WWI | Umiarkowanie trudny, dostępny dla początkujących pod opieką doświadczonych | Rzeki górskie o znacznym prądzie, rzadko występujące duże kamienie, bystrza o szerokich przejściach, fale regularne, częste przemiały. Trudności wynikające z charakteru koryta rzeki są łatwe do rozpoznania. |
Dunajec, Białka, Biała Głuchołaska, Łupawa za Kozinem, niektóre odcinki Łeby |
WWII | Dość trudny, tylko dla doświadczonych | Rzeki górskie o szybkim prądzie z podwodnymi skałami i głazami, pojawiają się małe progi z regularnymi odwojami i duże fale. |
Dzika Orlica, Biała Lądecka do Radochowa |
WWIII | Trudny, tylko dla doświadczonych – mogą oni pokonać szlak bez asekuracji z lądu | Rzeki górskie o silnym nurcie z dużymi falami, częste małe odwoje, małe progi, nieduże szachownice. | Sękówka, Białka Tatrzańska koło Jurgowa |
WWIV | Bardzo trudny, tylko dla doświadczonych, na niektórych odcinkach wymagane rozpoznanie i asekuracja z brzegu |
Rzeki górskie o bardzo silnym nurcie, duże, często nieregularne fale, występują nieregularne i skośne odwoje, szachownice z dużych kamieni przesłaniają dalszą trasę. Trudności z zatrzymaniem się. |
Kamienna poniżej Szklarskiej Poręby |
WWV | Nadzwyczaj trudny, tylko dla bardzo doświadczonych, rozpoznanie z lądu i asekuracja konieczne, szlak niebezpieczny |
Rzeki górskie o bardzo szybkim nurcie, duże progi, silne nieregularne odwoje, wysokie nieregularne fale. Bardzo duże spadki, bardzo duże trudności z zatrzymaniem się. |
Kamienna bezpośrednio powyżej Szklarskiej Poręby |
WWVI | Skrajnie trudny, tylko dla najbardziej doświadczonych | Przepłynięcie na granicy ludzkich możliwości nawet przez kajakarzy posiadających bardzo wysokie możliwości techniczne. |
W Polsce nie występuje |
Źródło: opracowanie własne na bazie Wrocławski Klub Wodniaków, Wikipedia
Rzeki rzadko kiedy posiadają jeden, taki sam poziom trudności. Dlatego często w opisach szlaków spotkasz się z opisami wspominającymi o kilku stopniach naraz. Istnieją trzy typy takich zapisów, z których każdy oznacza coś innego:
- WW 3-4 – na rzece porównywalnie często występują zarówno miejsca o trudności WW 3 jak i WW 4;,
- WW 3 (5) – rzeka posiada trudność WW 3, ale występuje na niej co najmniej jedno miejsce o trudności WW 5,
- WW 4-3 – na rzece występują zarówno miejsca o trudności WW 4 jak i WW 3, ale częściej są to miejsca o trudności WW4.
Czasem w zapisie spotkasz się też z użyciem znaków “+” i “-”. Znak “+” podwyższa skalę trudności szlaku o ⅓, a znak “-” – obniża ją o ⅓.
ZW – skala trudności rzek nizinnych
Skala ZW odnosi do do rzek nizinnych, czyli tych przeznaczonych do turystyki kajakowej. Takimi rzekami organizujemy spływy w Kajaki Sękowski. Ta skala jest 3-stopniowa (Tabela 2).
Tabela 2. Skala ZW
Symbol | Trudność | Opis | Przykłady |
---|---|---|---|
ZWA | Bardzo łatwy, dla początkujących | Małe zbiorniki o wodzie stojącej, na których nie występują duże fale. Rzeki o słabym prądzie. Przeszkody i zjawiska wpływające na trudność szlaku w zasadzie nie występują. |
Wkra koło Pomiechowa, Jez. Kurzyny na Poj. Brodnickim, Czarna Hańcza, Krutynia |
ZWB | Łatwy, dla początkujących | Średniej wielkości zbiorniki wodne. Rzeki o dość silnym prądzie, występują przeszkody i zjawiska lekko podwyższające trudność. |
Brda za Gołąbkiem, Wisła koło Warszawy, Jezioro Nidzkie, Gwda, Rypienica, Cetynia (częściowo) |
ZWC | Nieco trudny, dla początkujących pod opieką doświadczonych | Duże zbiorniki wodne. Rzeki o szybkim nurcie. Małe regularne bystrza, ostre zakręty, mielizny i ławice. Duża ilość przeszkód wymagających dokładnego manewrowania. |
Jar Raduni, Wierzyca za Kolinczem, Jezioro Śniardwy |
Źródło: opracowanie własne na bazie Wrocławski Klub Wodniaków, Wikipedia
Skala trudności szlaku w przypadku rzek nizinnych zależy też od występowania otwartych akwenów (jezior) na trasie. Są one głębsze niż rzeki, do tego silniej nad nimi wieje i przez to mogą na nich występować niebezpieczne fale – co może być trudnością dla niewprawnych kajakarzy. Dlatego, jeśli jesteś początkujący, warto zaczynać od rzek o stopniu ZWA, a potem, w miarę poszerzania umiejętności, spływać rzekami o klasie ZWB i w końcu – ZWC.
Skala uciążliwości
Drugim parametrem, który jest brany pod uwagę przy ocenie szlaków kajakowych, jest uciążliwość szlaku, oznaczana symbolem U. Na stopień uciążliwości wpływa częstotliwość wysiadania z łódki i odsetek czasu płynięcia przeznaczony na pokonywanie przeszkód (przenoszenie kajka, przeciskanie się przez zarośnięte koryto, przepływanie pod mostami, itp.). Skala uciążliwości dla szlaków kajakowych ma 6 stopni (Tabela 3). Jako ciekawostkę dodamy, że do nadzwyczaj uciążliwych pomorskich szlaków należy jedna z rzeczek położonych w naszej okolicy – Czerska Struga.
Tabela 3. Skala uciążliwości szlaków kajakowych
Symbol | Uciążliwość | Opis | Przykłady |
---|---|---|---|
U1 | szlak nieuciążliwy | brak przeszkód wymagających wysiadania z kajaka, ewentualnie przeszkody, których pokonanie zabiera mniej niż 10% czasu przeznaczonego na płynięcie |
Warta, Nurzec, Pisa, |
U2 | szlak nieco uciążliwy | wysiadanie konieczne, przeszkody, których pokonanie zabiera od 10% do 25% czasu przeznaczonego na płynięcie, |
Ropa, Strzegomka, Kaczawa, |
U3 | szlak dość uciążliwy | wysiadanie konieczne, przeszkody, których pokonanie zabiera od 25% do 50% czasu przeznaczonego na płynięcie |
Zgłowiączka, Flinta, Krąpiel, |
U4 | szlak uciążliwy | wysiadanie konieczne, przeszkody, których pokonanie zabiera od 50% do 100% czasu przeznaczonego na płynięcie |
Bóbr, Liwa, Rawka (w części), |
U5 | szlak bardzo uciążliwy | wysiadanie konieczne, przeszkody, których pokonanie zabiera od 100% do 200% czasu przeznaczonego na płynięcie |
jar Raduni, Czerna Wielka, Ruziec, |
U6 | szlak nadzwyczaj uciążliwy | wysiadanie konieczne, przeszkody, których pokonanie zabiera ponad 200% czasu przeznaczonego na płynięcie | Czerska Struga, Kulawa, Skrwa. |
Źródło: opracowanie własne na bazie Wikipedii
Warto zaznaczyć, że uciążliwość szlaku jest subiektywnym parametrem – to, co dla jednej osoby może być lekką uciążliwością, dla innej będzie już sporym wyzwaniem. Wszystko zależy od wieku (dzieci i osoby starsze są mniej sprawne niż młodzież i osoby w średnim wieku) oraz kondycji fizycznej. W indywidualnych przypadkach może być oczywiście inaczej. Dlatego warto dopasować szlak kajakowy do możliwości i doświadczenia swojego oraz grupy uczestników spływu.
Skala atrakcyjności
Skala atrakcyjności jest trzecią skalą oceny szlaku kajakowego. Jest najbardziej subiektywna, gdyż wiąże się z oceną walorów estetycznych samego szlaku, jak i krajobrazu, przez który przebiega szlak. Czasem bardzo malownicza może być sama rzeka, a jej otoczenie będzie już mniej ciekawe – a czasem będzie na odwrót. Skala atrakcyjności ma trzy stopnie (Tabela 4).
Tabela 4. Stopnie atrakcyjności szlaków kajakowych
Symbol | Atrakcyjność | Przykład |
---|---|---|
☆ | dość malowniczy | Skotawa (na niektórych odcinkach) |
☆☆ | malowniczy | Wieprza (na niektórych odcinkach) |
☆☆☆ | bardzo malowniczy | Krutynia, Pilica, Wda |
Źródło: opracowanie własne na bazie Wikipedii
Na danej rzece może się jednak zdarzyć tak, że bardzo atrakcyjne miejsca będą się łączyć z miejscami mniej atrakcyjnymi. Wtedy w opisie rzeki pojawiają się kombinacje tych symboli, przykładowo:
- (☆☆☆-☆☆) – na rzece występują występują zarazem miejsca o dużej, jak i średniej atrakcyjności;
- (☆☆(☆)) – rzeka posiada średnią atrakcyjność i przynajmniej jeden odcinek o słabszej atrakcyjności;
- (☆☆-☆☆☆) – na rzece występują zarówno miejsca średnio, jak i bardzo atrakcyjne (ale więcej jest miejsc średnio atrakcyjnych).
Szlaki kajakowe w ofercie Kajaki Sękowski
W ofercie naszej firmy znajdują się spływy dwoma rzekami: Wdą i Brdą. To szlaki nizinne, łatwe i mało uciążliwe, a do tego bardzo atrakcyjne. Wdę na jej łatwiejszych odcinkach polecamy nowicjuszom (ale i doświadczonym, którzy po prostu chcą odpocząć i podziwiać piękne widoki). Brda niesie ze sobą więcej wyzwań, dlatego będzie dobra dla bardziej doświadczonych kajakarzy.
Wda
Stopień trudności spływu Wdą oceniamy jako łatwy (ZWB). Nieco trudniejszy odcinek (ZWC) stanowić może jedynie akwen jezior: Radolnego, Gołuń i Wdzydze – przy wietrznej pogodzie. Może tam pojawić się wysoka fala boczna stanowiąca wyzwanie dla mniej doświadczonych kajakarzy.
Tabela 5. Szlak kajakowy na Wdzie
Odcinek | Opis | Trudność | Uciążliwość | Atrakcyjność |
---|---|---|---|---|
Lipusz – Wdzydze/Czarlina | Brak przenosek i przeszkód. Spokojny, malowniczy odcinek przez łąki i jezioro Schodno. | ZWA | w sezonie U1 (<10), wiosną U2 (10-25%) | ☆☆☆ |
Wdzydze-Borsk | Bez przenosek i przeszkód, ale jeziora z wiatrem i falą. | ZWB, ZWC | U1 (<10%) | ☆☆☆ |
Borsk – Czarna Woda | Różnorodnie: szybszy nurt, kamieniste bystrza, meandry i piaszczyste skarpy. Trzy przenoski: w Borsku, Górkach i w Wojtalu. |
ZWB | U2 (10-25%) | ☆☆☆ |
Czarna Woda – Młynki | Spokojny nurt, brak przenosek i nieliczne drzewa w nurcie. | ZWA | U1 (do 10%) | ☆☆ |
Młynki – Tleń | Jedna dłuższa przenoska i nieliczne drzewa w nurcie. Najpiękniejszy fragment rozpoczyna się w pobliżu leśniczówki Żurawki. |
ZWA | U2 (10-25%) | ☆☆ |
Tleń – Gródek | Odcinek w całości po zalewach. Najpierw po jeziorze Żurskim, na końcu którego znajduje się długa przenoska. Następnie zalew Gródecki którym płynie się do kolejnej przenoski (elektrowni), tym razem w Gródku. |
ZWB | U3 (25-50%) | ☆☆☆ |
Gródek – Świecie | Koryto zwęża się, ale rzeka nadal spokojnie meandruje aż do Świecia. | ZWA | U1 (<10%) | ☆☆ |
Brda
Tabela 6. Szlak kajakowy na Brdzie
Odcinek | Opis | Trudność | Uciążliwość | Atrakcyjność |
---|---|---|---|---|
Nowa Brda – Małe Swornegacie | Początkowy etap trudny – dużo powalonych drzew, bystrza i płycizny. Dalej pośród łąk i sitowia. | ZWC, ZWB | U4/U5 -> U2 | ☆☆ |
Małe Swornegacie – Mylof | Głównie przez jeziora. Długa (170 m) przenoska w Mylofie. | ZWB | U2 | ☆☆ |
Mylof – Woziwoda | Konary i powalone drzewa na pierwszym etapie szlaku, dalsza część szlaku spokojnym nurtem. | ZWB | U2/U1 | ☆☆ |
Woziwoda – Rudzki Most | Powalone drzewa i głazy w nurcie, bystrza, szybki nurt. | ZWB/ZWC | U2 | ☆☆☆ |
Rudzki Most – Piła Młyn (piekiełko) | Przy niskim stanie wody – kaskady, bystrza, głazy. Przy wyższej wodzie przestaje być niebezpiecznie. | ZWC/ZWB | U3/U2 | ☆☆ |
Podsumowanie
Po naszym dłuższym materiale wiesz już więcej o szlakach kajakowych i sposobach ich oceny. Znasz stosowane oznaczenia, więc z pewnością będziesz w stanie łatwiej dokonać wyboru pod kątem Twoich potrzeb i potrzeb innych uczestników spływu. A jeśli zachęciła Cię łatwość i urok szlaków kajakowych na Wdzie i Brdzie – skontaktuj się z nami pod adresem e-mail kontakt@kajakisekowski.pl lub numerem telefonu komórkowego +48 501 057 550.
Poznaj pełną ofertę spływów kajakowych Wdą. Wybierz interesującą Cię trasę. Zobacz, jak Bory Tucholskie wyglądają z perspektywy kajaka.